Op de foto links Harrie en rechts Lén van Laak met het schilderij van de bolders van de Watna. Foto Hannie Visser-Kieboom

‘De motor rammelde een beetje, zodat we hem toch maar wilden laten repareren tijdens mijn vakantie. Er zijn gelukkig nog ergens enkele oude onderdelen gevonden. Pas had een buurman een kapotte koppeling uit 1995, die kon niet meer worden gemaakt omdat er geen onderdelen meer waren’, vertelt Harrie. ‘Onze motor is zuinig in gebruik, vooral in de kanaalvaart en afvarig. Hij gebruikt echt zo weinig olie. We hebben zelfs minder uitstoot dan een snelloper en zitten onder de norm van een CCR2-motor. We hebben daarvoor een vervangend document ontvangen. Bij nieuwe, schone technieken, zoals waterstof, hoor je soms halve waarheden. Je moet een dure installatie bouwen en krijgt 2,5 miljoen subsidie, maar die waterstof moet wel eerst worden geproduceerd.’

Studiereis

Broer Léon heeft boodschappen gedaan en foetert, net als zijn broer op de wegwerpmaatschappij. ‘Echt, te gek voor woorden.’ Harrie is net terug van een vakantie met Vereniging De Binnenvaart naar de Elbe, een rivier die nauwelijks bevaarbaar is. ‘Zo’n studiereis is altijd leuk, ik heb het al vaker gedaan, bijvoorbeeld naar Berlijn.’

De broers varen al sinds 1986 samen. Vooral omdat ze het goed met elkaar kunnen vinden. De eerste drie jaar voeren ze samen op een ander schip dat ook de naam Watna kreeg. ‘Die naam komt uit Guinee-Bissau en betekent vaarwel’, vertelt Léon. ‘Mijn zus heeft die naam verzonnen. Het is een lekker korte naam, dan hoef je ook niet zoveel letters te schilderen.

‘Wij komen uit een grote varensfamilie en waren met vijf jongens en drie meisjes. Mijn ouders voeren op een sleepschip. Ik ging naar de binnenvaartschool en mijn vader zei dat ik maar moest gaan varen. Maar uit mijn klas gingen toch al veel kinderen naar de wal’, herinnert Léon zich.

Boedapest

Van de familie woont inmiddels bijna iedereen aan de wal. Zelf wil Léon graag nog enkele jaren blijven varen. Broer Harrie denkt al aan stoppen. ‘We hebben wel een huis in Rotterdam, maar dat moeten we nog verder inrichten.’

De broers maken het liefst lange reizen met de Watna naar Boedapest in Hongarije. Ze varen er in 13 dagen heen, de laatste keer was nog vlak voor de kerst. ‘Het is leuk varen, maar wel te ver weg voor op en neer naar een feestje. Je ligt daar vier tot vijf dagen te lossen. Voorheen lagen we dan met een hele club schippers bij elkaar. Je had gewoon meer buren. Maar veel schippers zijn met pensioen of ze zetten hun auto aan de wal en rijden 1000 kilometer om een weekend thuis te zijn. Wij gaan liever de omgeving bekijken of de stad in. Het is jammer dat dat sociale leven helemaal is verwaterd. Maar iedere tijd is weer anders, schippers zijn nu veel meer ondernemers. Wij willen nog genieten van het varen en leven echt aan boord. Maar een nieuw schip moet ook beter inzetbaar zijn.’

Rare regels

Last van taalproblemen hebben de broers nog nooit gehad in Hongarije. ‘Ze helpen je altijd. Toen we een keer naar een arts moesten, sprak hij geen Duits of Engels, maar zijn assistente weer wel.’

Naast veranderingen in het sociale leven noemen ze ook de steeds strengere veiligheidseisen en soms tegengestelde wetten, waar volgens hen niet goed over is nagedacht. ‘Eigen ideeën mag je niet meer inbrengen, als je niet oppast stop je dan met nadenken. Regels worden ook nog eens eenzijdig uitgelegd en er komt steeds iets nieuws bij. Zo wordt het een zelffunctionerend systeem.

‘Wij hadden in de machinekamer enkele lichtkoepels en kregen bij een keuring de opdracht die dicht te maken. Maar die koepels gaven juist licht in de machinekamer. Als je ze dichtmaakt, sta je in het donker. Gelukkig konden we ze dichtmaken met losse platen, zodat je, als het nodig is, toch licht hebt.’

Flessenscheepjes

Léon bleef tijdens de vakantie van zijn broer aan boord. Hij is graag met zijn handen bezig. Zo toont hij met enige trots de fles met daarin het sleepschip van zijn ouders achter de sleepboot Pieter Boele. Voor een oude tante in het klooster maakte hij een fles met daarin Jezus, hangend aan het kruis. Ook in het raamkozijn staan scheepjes in het gelid van de hand van Léon. Soms waagt hij zich aan houtsnijwerk.

Het borduurwerkje van de Watna aan de muur kregen ze van een oude schippersvrouw die een keer mocht meevaren naar Boedapest. Weer een ander schilderde vanaf een foto de bolders van de Watna. Ook dat schilderij kreeg een plaatsje aan de muur. ‘Schepen blijven altijd trekken, schippers willen ook altijd naar het water. Toen ik een keer met mijn zus in Turijn was, wilde ik alleen de Po zien, die drang naar het water blijft altijd.’

Scheepsgegevens
Scheepsnaam: Watna
Tonnage: 1545 ton
Afmetingen: 86 x 11 meter
Bouwjaar: 1964
Thuishaven: Rotterdam
Schippers: Harrie en Léon van Laak

Dit artikel verscheen op 17 mei 2023 op de website van Schuttevaer.