Skip to main content
INTERVIEW

Schuttevaer: ‘Duurzame binnenvaart kun je niet alleen’


Femke Brenninkmeijer is sinds juni 2020 CEO van de NPRC. Ze blikt terug op vier roerige jaren bij deze grote binnenvaartcoöperatie. ‘De binnenvaart is enorm flexibel. Het is tijd dat de bemanningseisen worden aangepast.’

Je begon in juni 2020 als CEO van NPRC, midden in de coronapandemie. Hoe heb je dat ervaren?
‘Alles stond stil, maar de binnenvaart ging gewoon door. Dat illustreert de kracht van deze sector: we zijn flexibel, betrouwbaar en essentieel, ook in zeer volatiele tijden. We moeten ons echt realiseren wat er in de afgelopen vier jaar is gebeurd: corona, de start van de oorlog in Oekraïne, de verkoop van vele schepen naar Oost-Europa, hoge energieprijzen en geopolitieke ontwikkelingen. Voor mij persoonlijk was het een bijzondere start. Een groot deel van mijn kennismakingen gebeurde destijds digitaal, iets wat normaal gesproken ondenkbaar is in deze sector, waar persoonlijk contact zo belangrijk is. Toch bracht het ook kansen. Iedereen werd gedwongen om te schakelen. We hebben destijds direct met een aantal scenario’s gewerkt, omdat we aan het begin van de coronapandemie nog niet wisten hoe de markt zich zou ontwikkelen. Hierdoor kreeg ik snel een goed beeld van de dynamiek binnen NPRC en van de uitdagingen van en voor onze leden. Het leerde me meteen hoe cruciaal flexibiliteit en samenwerking zijn in de binnenvaart en hoe waardevol het is om elkaar af en toe persoonlijk te ontmoeten.’

Wat trok je aan in NPRC en de binnenvaart in het algemeen?
‘De binnenvaart heeft een bijzondere en dynamische aard. In tegenstelling tot mijn eerdere baan bij Havenbedrijf Amsterdam, waar contracten vaak voor de lange termijn worden afgesloten, draait de binnenvaartlogistiek veelal om flexibiliteit en kortetermijncontracten. De logistieke planning verandert soms dagelijks. Dat vraagt om snelle beslissingen, creativiteit en proactiviteit. Wat mij direct aansprak bij de NPRC is de coöperatieve structuur. Onze leden vormen de basis van onze organisatie, wat zorgt voor een bijzondere dynamiek: beslissingen hebben directe impact op de bedrijven van onze leden. Zij komen dagelijks bij onze klanten en zorgen voor het transport door weer en wind. Ons handelen draait niet alleen om het bedrijfsresultaat, maar ook om het versterken van de gemeenschap tussen leden onderling en de medewerkers op kantoor. Dat menselijke aspect, gecombineerd met een focus op een divers vaargebied en een ketengerichte aanpak voor duurzaamheid en innovatie, maakt NPRC uniek.

Hoe verschilt dat van je eerdere werkervaringen in havenlogistiek?
‘Bij het Havenbedrijf, een publiek-privaat bedrijf, ligt de nadruk sterk op strategie en beleid voor de lange termijn. In de logistiek, zoals bij NPRC, draait het echter vooral om de dagelijkse operatie en het leveren van een betrouwbaar logistiek product. Dat betekent niet dat de lange termijn geen aandacht verdient, maar de dagelijkse operatie vormt de kern van wat wij doen. Ik vind het belangrijk regelmatig contact te hebben met onze leden, bijvoorbeeld door aan boord te gaan. De binnenvaart heeft bovendien een bijzonder familiair karakter. Veel van onze leden zijn al generaties lang actief in deze sector. Dat geeft een andere dimensie aan samenwerking, omdat er zoveel persoonlijke trots, toewijding en bewustzijn voor toekomstige generaties in zit.’

Wat zijn de belangrijkste doelen van jullie vijfjarenstrategie?
‘De strategie richt zich op vier pijlers: organisatie, commercie, duurzaamheid en digitalisering. Je vraagt specifiek naar duurzaamheid. Dit is een belangrijke pijler in onze strategie, niet in de laatste plaats omdat het ook zeer hoog op de strategische agenda’s van onze klanten staat. Het hebben van een duidelijke visie op duurzaamheid is daarom absoluut noodzakelijk. Digitalisering is een andere cruciale pijler. Hier zijn we al jaren mee bezig, onder andere dankzij ons eigen COE Femke Brenninkmeijer: ‘De modal shift van suikerbieten van Cosun is een mooi voorbeeld van logistieke innovatie.’ platform en de iBarge-app. Deze tools stellen ons in staat datagedreven te werken, efficiënter te opereren en onze leden en klanten beter te ondersteunen met data en inzichten.’

Kun je een concreet voorbeeld geven van hoe NPRC duurzaamheid stimuleert?
‘Een van onze belangrijkste initiatieven is het Green Wave-programma. Vorig jaar hebben we dit programma gelanceerd. Het omvat een reeks projecten die gericht zijn op brede verduurzaming, zoals slimme logistiek, het voorkomen van leegvaart, en ons waterstofproject met Harm Lenten en Nobian. Daarnaast ontwikkelen we trajecten rondom HVO (zoals de samenwerking met Imerys, waar we dit jaar 100% op HVO varen), CO2-neutrale kantoren en een voucherprogramma. Met dit voucherprogramma bieden we leden tot 20.000 euro aan om te investeren in duurzame technologien voor hun schip, zoals brandstofbesparende technologieën en zonnepanelen. Dit laat zien dat we niet alleen praten over verduurzaming, maar er ook middelen voor vrijmaken. Het mooie is dat deze vouchers vaak een katalyserend effect hebben: de daadwerkelijke investeringen die onze leden doen zijn vaak nog veel hoger. Bovendien houden we bij wat deze investeringen betekenen voor de reductie van emissies. Steeds meer leden zien deze kansen en grijpen ze. Het is echt een gezamenlijk proces.’

Hoe reageren leden op deze verduurzamingsinitiatieven?
‘Over het algemeen positief. Natuurlijk is er altijd een groep die wat terughoudender is, vooral omdat verduurzaming op korte termijn investeringen vraagt. Dat begrijp ik goed. Toch merken we dat het besef groeit dat verduurzaming op lange termijn essentieel is voor het voortbestaan van hun bedrijf. Zeker als coöperatie kunnen we hierin een belangrijke rol spelen. Het delen van ervaringen met nieuwe technieken is hierbij erg waardevol.’

Digitalisering is ook een belangrijke pijler. Wat betekent dat concreet voor NPRC?
‘Digitalisering biedt ons de kans om slimmer en efficiënter te werken. Een goed voorbeeld hiervan is onze duurzaamheidsmonitor. Via de iBarge-app kunnen leden real-time gegevens over CO₂-uitstoot inzien. Deze gegevens delen we ook met onze klanten, zodat zij hun eigen duurzaamheidsdoelen kunnen halen en hierover kunnen rapporteren. Tegelijkertijd geven deze inzichten ons de mogelijkheid om processen verder te optimaliseren, bijvoorbeeld door leegvaart terug te dringen. Maar digitalisering gaat verder dan alleen data. Wat minder zichtbaar, maar minstens zo belangrijk, is de technologische vooruitgang die we aan boord brengen. Een groot deel van de sector vaart inmiddels met trackpilots, die je kunt zien als een voorloper van semi-autonoom varen. Hoewel de bemanningseisen hier nog niet volledig op zijn aangepast, zou dat wat mij betreft wel mogen.

Hoe belangrijk is samenwerking met klanten in deze digitale transitie?
‘Onze klanten waarderen de transparantie en inzichten die we bieden. Waar mogelijk koppelen we ons systeem aan dat van de klant, zodat transportorders direct vanuit hun systeem bij ons binnenkomen. Met onze data kunnen we bovendien concreet laten zien waar vertragingen in het proces zitten en hoe we deze in de toekomst kunnen voorkomen. Daarnaast kijken we hoe we kunnen bijdragen aan het verlagen van hun CO₂-uitstoot. Dat versterkt onze relatie en maakt ons een onmisbare schakel in hun logistieke keten. Samenwerking met klanten is niet alleen belangrijk; het is essentieel om relevant te blijven in een competitieve markt.’

De binnenvaart staat bekend om uitdagingen zoals wisselende waterstanden. Hoe speelt NPRC daarop in?
Flexibiliteit is cruciaal. Door actief te zijn in verschillende regio’s en met diverse ladingstromen, kunnen we risico’s spreiden. We hebben ook een groei doorgemaakt in het aantal leden: inmiddels zijn dat er 150, en dagelijks zijn gemiddeld zo’n 200 schepen voor ons onderweg in heel Noordwest-Europa. Ons doel is altijd om ervoor te zorgen dat onze leden werk hebben, ongeacht de omstandigheden. Dat vraagt om goede planning, nauwe samenwerking met onze klanten en een sterke focus op innovatie en marktinzichten. Bovendien beschikken we over een grote, diverse vloot die zelfs tijdens laagwater in staat is gebleken te voldoen aan de vraag van onze klanten. Voor specifieke klanten, bijvoorbeeld waar productieprocessen niet afgeschaald kunnen worden tijdens laagwater, hebben we contingency-plannen opgesteld. Zo richten we bij extreem laag water bijvoorbeeld in Maastricht een tijdelijke hub in, waar schepen vanuit Delfzijl naartoe varen en het vervoer vervolgens per vrachtwagen wordt voortgezet.’

Hoe zie je de toekomst van de binnenvaart?
‘De toekomst is veelbelovend, maar niet zonder uitdagingen. De binnenvaart kan een cruciale rol spelen in een duurzame logistieke keten. Investeringen in duurzame technieken zullen doorgaan, hoewel de waarde van zero-emissie nog niet volledig wordt erkend in de logistieke keten. Daardoor gaat de transitie soms minder snel dan gewenst. Technisch is echter bewezen dat het kan. Daarnaast vind ik het belangrijk dat we als sector blijven werken aan een diverse vloot. Wat ik daarmee bedoel, is dat ook ondernemers in klasse I-IV perspectief moeten hebben in regelgeving, zodat zij kunnen blijven investeren in technisch goede schepen én kunnen bijdragen aan vernieuwing. De NPRC blijft in ieder geval zoeken naar klanten die de waarde van zero-emissie erkennen en bereid zijn om samen projecten op te zetten. Alleen door samen te blijven werken, kunnen we de uitdagingen van morgen aangaan.’

Je hebt NPRC verder uitgebouwd in Duitsland en België. Wat waren de grootste veranderingen daar?
‘Na het tragische verlies van Andreas Stade, onze Duitse manager, hebben we onze organisatie in Duitsland en België verder versterkt. Andreas Braun is al enkele jaren onze manager in Duitsland en brengt, samen met zijn team, veel expertise mee. Onlangs is daar een jonge nieuwe collega gestart die momenteel wordt ingewerkt. We hebben ons kantoor in Mannheim uitgebreid en ons kantoor in Duisburg versterkt met de komst van een andere jonge collega. In België hebben we in 2022 een kantoor geopend in Doornik, wat ons netwerk daar verder heeft versterkt. Deze lokale aanwezigheid is cruciaal. Het stelt ons in staat om gerichtere oplossingen te bieden voor klanten en sterker en wendbaarder te opereren in de regionale markten.’

Welke innovatieve projecten helpen NPRC groeien?
‘De modal shift van suikerbieten van Cosun is een mooi voorbeeld van logistieke innovatie. Het biedt niet alleen nieuwe ladingstromen, maar laat ook zien hoe belangrijk het is om samen met verladers, overslagbedrijven en wegvervoerders te werken aan de optimale inrichting van de logistieke keten.’

Hoe belangrijk is samenwerking met de overheid voor NPRC?
‘Zeer belangrijk. De overheid speelt een cruciale rol in het beheer, onderhoud en toekomstbestendig maken van de vaarwegen. Het is essentieel dat hier steeds voldoende budget voor wordt vrijgemaakt, zodat de binnenvaart als betrouwbaar product behouden blijft. Ik vind dat de overheid hierin ook nauw moet samenwerken met de overheden van onze buurlanden, Duitsland en België. Binnenvaart overschrijdt grenzen en verdient daarom een grensoverschrijdende aanpak en visie. Daarnaast is de overheid belangrijk bij de verduurzaming van de sector. Subsidies en regelgeving kunnen de transitie naar een groenere binnenvaart ondersteunen. Regelmatig overleg is essentieel om uit te leggen waar de sector behoefte aan heeft. Tot slot zie je dat ondernemers met een grote hoeveelheid regelgeving te maken hebben. Niet alle regels zijn even zinvol, en de administratieve lasten drukken zwaar op de bedrijven. Hier ligt een duidelijke taak om te kijken hoe dit kan worden verminderd.’

Wat is voor jouw persoonlijke ambitie voor NPRC?
‘Ik wil NPRC op zowel de korte als lange termijn continuïteit bieden. Dat betekent zorgen dat de organisatie stevig staat, dat we in alle regio’s waar we actief zijn goed vertegenwoordigd zijn en we beschikken over sterke teams. Daarnaast wil ik de samenwerking onderling optimaal benutten en blijven werken aan vooruitgang in de keten, met name op het gebied van duurzaamheid en digitalisering. Mijn ambitie is dat onze leden trots zijn op hun coöperatie en voelen dat we samen bouwen aan een toekomstbestendige sector. Volgend jaar vieren we ons 90-jarig bestaan en dat is een prachtige gelegenheid om hier uitgebreid bij stil te staan. Ik ben ervan overtuigd dat we door samen te werken het verschil kunnen maken. De kracht van een collectief van echte ondernemers is nog steeds groot en zal dat altijd blijven.’

Lees hier meer over onze duurzaamheidsdoelen

Meer weten?

Ik hoor graag van je.

femke brenninkmeijer nprc, ceo nprc, schuttevaer

Femke Brenninkmeijer

CEO